ارتودنسی یکی از روشهای متداول برای اصلاح ناهنجاریهای دندان و فک است. اما سوال مهم این است که بهترین زمان برای شروع ارتودنسی چه سنی است؟ این سوالی است که بسیاری از والدین و بیماران از دندانپزشکان خود میپرسند. برای پاسخ به این سوال، باید به تفاوتهای فیزیولوژیکی بین دوران کودکی و نوجوانی توجه کنیم و مزایا و معایب ارتودنسی در هر یک از این سنین را بررسی کنیم.
در این مقاله، به بررسی کامل و جامع ارتودنسی در کودکان و ارتودنسی در نوجوانان خواهیم پرداخت و در نهایت بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی را بیان خواهیم کرد. همچنین، مهمترین نکاتی که باید هنگام تصمیمگیری در نظر گرفته شوند را مورد بررسی قرار میدهیم.
ارتودنسی در کودکان
ارتودنسی در کودکان بهخصوص در سنین بین ۷ تا ۱۲ سال بسیار رایج است و به آن ارتودنسی پیشگیرانه نیز میگویند. در این دوره، رشد استخوان فک به سرعت در حال شکلگیری است و برخی از ناهنجاریهای فکی و دندانی مانند شلوغی دندانها، نامرتبی دندانهای جلو و مشکلات همراستایی فک را میتوان به راحتی اصلاح کرد.
مزایای ارتودنسی در کودکان
- کنترل رشد فک: در سنین پایین، استخوانهای فک انعطافپذیرتر هستند. بنابراین ارتودنسی در این سن میتواند باعث شکلگیری صحیح فک و جلوگیری از مشکلات فکی آینده شود. این امر ممکن است نیاز به جراحی در آینده را کاهش دهد.
- اصلاح عادات بد: در این سن، کودکان ممکن است عادتهای ناسالمی مانند مکیدن انگشت یا استفاده بیشازحد از پستانک داشته باشند. این عادات میتوانند به ناهنجاریهای دندانی و فکی منجر شوند که با ارتودنسی پیشگیرانه قابل اصلاح است.
- جلوگیری از مشکلات پیچیدهتر: ارتودنسی در کودکان میتواند از به وجود آمدن مشکلات پیچیدهتر در آینده جلوگیری کند. برای مثال، شلوغی دندانها یا نابرابری فکها که در سنین پایینتر بهراحتی اصلاح میشوند، اگر تا نوجوانی یا بزرگسالی درمان نشوند، ممکن است مشکلات جدیتری به همراه داشته باشند.
معایب ارتودنسی در کودکان
- طولانیتر بودن درمان: یکی از نکات منفی ارتودنسی در کودکان، طولانیتر بودن درمان است. در بسیاری از موارد، بعد از اتمام دوره ارتودنسی پیشگیرانه، بیمار ممکن است نیاز به ادامه درمان در دوران نوجوانی داشته باشد.
- مشکلات مربوط به همکاری کودک: کودکان ممکن است در مراقبت از دندانها و رعایت دستورات دندانپزشک دقت نکنند. این امر میتواند منجر به پوسیدگی دندان یا شکستگی دستگاههای ارتودنسی شود.

ارتودنسی در نوجوانان
در سنین نوجوانی، یعنی حدود ۱۲ تا ۱۸ سالگی، ارتودنسی همچنان رایج است و به دلیل رشد کاملتر دندانها و فکها، این دوران نیز زمان مناسبی برای ارتودنسی به حساب میآید. در این سن، اکثر دندانهای دائمی رشد کردهاند و ناهنجاریهای فکی و دندانی بهوضوح قابل تشخیص هستند.
مزایای ارتودنسی در نوجوانان
- ثبات بیشتر نتایج: در این سن، بیشتر دندانها دائمی شدهاند و رشد فک در حال تکمیل است. بنابراین، ارتودنسی در این دوره میتواند نتایج بسیار پایداری داشته باشد.
- پیشگیری از مشکلات دندانی در بزرگسالی: اگر در سن نوجوانی، مشکلات دندانی یا فکی درمان نشوند، این مشکلات در بزرگسالی به مشکلات پیچیدهتری تبدیل خواهند شد. ارتودنسی در این سن میتواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند و لبخند زیباتری برای آینده به ارمغان بیاورد.
- همکاری بهتر بیمار: نوجوانان نسبت به کودکان توانایی بیشتری برای درک اهمیت مراقبت از دستگاههای ارتودنسی و رعایت دستورالعملهای دندانپزشک دارند. این امر میتواند منجر به نتایج بهتری در درمان شود.
معایب ارتودنسی در نوجوانان
- تاخیر در شروع درمان: در برخی موارد، ممکن است والدین تا نوجوانی برای شروع درمان ارتودنسی صبر کنند. این تاخیر میتواند باعث ایجاد مشکلات بزرگتری شود که ممکن است نیاز به درمانهای پیچیدهتری داشته باشند.
- خودآگاهی و نگرانی از ظاهر: در این سن، نوجوانان به شدت به ظاهر خود اهمیت میدهند و استفاده از بریسها ممکن است باعث نگرانی یا کاهش اعتماد به نفس آنها شود. با این حال، روشهای جدید ارتودنسی مانند بریسهای شفاف یا ارتودنسی نامرئی میتواند این نگرانی را کاهش دهد.
پیشنهاد میکنیم مقاله ارتودنسی نامرئی را از دست ندهید!

ارتودنسی در کودکی یا نوجوانی: کدام بهتر است؟
تصمیمگیری برای شروع ارتودنسی به سن بستگی دارد، اما وضعیت دندانها و فک هر فرد نیز اهمیت ویژهای دارد. بهطور کلی، اگر ناهنجاریهای دندانی و فکی در کودکی تشخیص داده شوند، شروع زودهنگام درمان میتواند مزایای زیادی داشته باشد. ارتودنسی پیشگیرانه در کودکی میتواند از ایجاد مشکلات جدیتر در آینده جلوگیری کند و درمان را سادهتر و سریعتر کند.
با این حال، اگر وضعیت دندانها و فک کودک تا نوجوانی مشکلی نداشته باشد یا مشکلاتی که نیاز به مداخله سریع دارند، وجود نداشته باشد، ارتودنسی در دوران نوجوانی نیز همچنان یک گزینه مناسب است. ثبات نتایج در نوجوانی معمولاً بیشتر است و بیماران نیز همکاری بیشتری در رعایت نکات بهداشتی دارند.
نکات کلیدی در انتخاب بهترین زمان برای شروع ارتودنسی
- مشاوره با دندانپزشک: قبل از تصمیمگیری برای شروع ارتودنسی، حتماً با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید. متخصص میتواند با بررسی دقیق دندانها و فک شما یا فرزندتان، بهترین زمان برای شروع درمان را پیشنهاد دهد.
- نوع ناهنجاری: نوع ناهنجاری دندانها و فک، عامل مهمی در تعیین زمان شروع درمان است. برخی از ناهنجاریها نیاز به مداخله زودهنگام دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا نوجوانی نیازی به درمان نداشته باشند.
- تعهد به رعایت بهداشت دهان و دندان: هم در کودکی و هم در نوجوانی، مراقبت از دندانها در طول درمان ارتودنسی اهمیت زیادی دارد. بنابراین، بیمار باید بتواند به دستورات دندانپزشک عمل کند و از دستگاههای ارتودنسی بهخوبی مراقبت کند.
سخن پایانی
در نهایت، بهترین سن برای شروع ارتودنسی به وضعیت دندانها، رشد فک و نوع ناهنجاری بستگی دارد. کودکی زمان مناسبی برای شروع درمانهای پیشگیرانه است که میتواند از بروز مشکلات پیچیدهتر جلوگیری کند. اما اگر ناهنجاریها به دوران نوجوانی منتقل شوند، هنوز هم ارتودنسی در نوجوانی یک گزینه مؤثر و پایدار است.
مهمترین نکته این است که برای تعیین بهترین زمان شروع ارتودنسی، باید با یک متخصص مشورت کنید تا با توجه به وضعیت فردی شما، مناسبترین زمان درمان را تعیین کند.